Χοϊκές σπονδές σε ιερά χώματα
Tης Eλένης Xωρεάνθη
Κώστας Ξυγκάς - Νερομανιώτης: Χοϊκές Σπονδές (για το αρχαίο Φίστυο Αιτωλίας). Ποιητικές αφηγήσεις, εκδόσεις Ιβυκος, Αγρίνιο 2009.
«Ρωτάς», γράφει σε προσφιλές του πρόσωπο, «γιατί στοιχειώθηκα εδώ/ σε τούτη την κώχη, τη μικρή/ του αρχαίου Φίστυου (...) Η κάθε πέτρα εδώ μου ομιλεί/ με γλώσσα θεϊκή, ομηρική... ποιητική.../ Το κάθε δέντρο με γνωρίζει.../ Εδώ, λοιπόν, θα μείνω εσαεί/ αν φύγω και εγώ από εδώ/ η ταπεινή πατρίδα μου/ θα μείνει ακόμα πιο μικρή».
Λόγια απλά, μα ουσιαστικά ενός ανθρώπου ο οποίος γύρισε στη Νερομάνα του, στον τόπο του να μείνει εκεί, όπου το κάθε τι του είναι γνώριμο, αγαπημένο και του μιλάει με γλώσσα πανάρχαια μέσα από τα ιερά χώματα. Γύρισε στο χωριό του πιο φτωχός από νοήματα να βρει μέσα στα χώματα τον δρόμο για τον χαμένο παράδεισο της ψυχής του. Σκάβοντας με τα χέρια, με τα μάτια, με τη διαίσθηση και το συναίσθημα κάτω από τα ερείπια των ναών να βρει το νόημα της ζωής, τις ρίζες του, να συναρθρώσει ό,τι απόμεινε χαραγμένο πάνω σε θραύσματα της πέτρας, λέξεις και ακρωτηριασμένες φράσεις, επιγραφές σακατεμένες, σπαράγματα αρχαίων ρημάτων για να συνθέσει ένα σύνολο αφηγηματικών υμνητικών ποιημάτων. Επιχειρεί μια ποιητική αναγνωστική κι αναγνωριστική προσέγγιση του χώρου με σκοπό να ανοίξει δρόμο αναζήτησης κάποιου κώδικα επικοινωνίας με τον αρχαίο κόσμο. Ακουμπάει ευήκοο το αυτί του στα ιερά χώματα και αφουγκράζεται τους ήχους από τους ψαλμούς των ιερειών που υμνούν τον έρωτα μέσα στους μεγαλοπρεπείς ναούς, της Φιστυΐδος Αφροδίτης.
Ανεξάρτητα από το πόσο αφομοιωμένα ποιητικά είναι τα οράματα και τα νοήματά του, αδιάφορο αν εκφράζει τα συναισθήματά του με τρόπο καβαφικό, άκομψα έστω, ο Κώστας Ξυγκάς φέρνει στο φως της δημοσιότητας το αρχαίο Φίστυο, έναν ακόμη σπουδαίο αρχαίο οικισμό της Αιτωλίας πολύ κοντά στο αρχαίο Θέρμο. Κατάφερε να δαμάσει πλήθος ανόμοιων στοιχείων σε ένα πολύ ενδιαφέρον ποιητικό έργο με εξαιρετικό αρχαιολογικό ενδιαφέρον. Ενα έργο που συγκινεί και εντυπωσιάζει, αλλά πέραν τούτου σκοπεύει στο να ευαισθητοποιήσει τους αρμόδιους φορείς.
Στην ουσία ο Νερομανιώτης ψαύοντας τα απομεινάρια του αρχαίου Φίστυου της Αιτωλίας αναζητάει τη χαμένη ορατότητα της δικής του πραγματικότητας. Γράφει απλά και πειστικά, ταπεινά, χωρίς προσποίηση, μπορεί και άτεχνα, όπως του είναι πρόσφορο, όπως απλή και ταπεινή είναι η ποίηση των απλών πραγμάτων και η ζωή κάτω από τα ερείπια του αρχαίου κόσμου. Σπαραγμένη ποίηση με τα θραύσματα των ευρημάτων, αποδεκατισμένη, αρθρωμένη απλά και ανεπιτήδευτα στον ιστό μικρών και μεγαλύτερων αφηγηματικών ποιημάτων.(Σημ. Πρωτοδημοσιεύτηκε στην Καθημερινή)
