ΤΟ ΘΕΜΑ ΤΗΣ ΙΔΡΥΣΗΣ ΕΦΕΤΕΙΟΥ

Το παραπάνω βίντεο είναι απόσπασμα από την προεκλογική ομιλία του Κ. Καραμανλή στην πλατεία δημοκρατίας την 11-9-2007, κατά την οποία για δεύτερη φορά υποσχέθηκε ίδρυση Εφετείου (η πρώτη ήταν παραμονές των προηγούμενων εκλογών). Υποσχέσεις ...

Ο Δικηγορικός Σύλλογος Αγρινίου, ταγμένος να μελετά και να προωθεί την επίλυση προβλημάτων που αφορούν στην απονομή της Δικαιοσύνης γενικότερα, αλλά  και ιδιαίτερα στην περιοχή του Πρωτοδικείου Αγρινίου, ασχολήθηκε πριν πολλά χρόνια και εξακολουθεί να ασχολείται με το αντικείμενο αυτό με αμείωτο ενδιαφέρον και με αγωνιστική διάθεση, και αποβλέποντας στην επίλυση των προβλημάτων αυτών διατυπώνει αιτήματα των οποίων επιδιώκει την ικανοποίηση. Ένα από τα προβλήματα αυτά είναι και το πρόβλημα της υπαγωγής της περιφέρειας του νομού μας στην περιφέρεια του Εφετείου Πατρών και το αντίστοιχο αίτημα της ιδρύσεως Εφετείου στην Αιτωλοακαρνανία. Στον αγώνα αυτό ο Δικηγορικός Σύλλογος Αγρινίου επιστρατεύτηκε να αναλάβει ηγετικό ρόλο  και από τους ευαίσθητους κοινωνικούς εταίρους της περιοχής (τον Δήμο Αγρινίου, τις Οργανώσεις των Αγροτών και των Εμπόρων και Επαγγελματιών κλπ). Με συναίσθηση λοιπόν ευθύνης και καθήκοντος εκδηλώνει διαρκώς τις τελευταίες δεκαετίες το ενδιαφέρον του αυτό, αφού μάλιστα τούτο βρίσκει ευρύτερη κοινωνική απήχηση και ανταποκρίνεται στην ολοένα αυξανόμενη οξύτητα που αποκτά το πρόβλημα από τις ραγδαία μεταβαλλόμενες συνθήκες της σύγχρονης ζωής. Πράγματι σήμερα όλο και περισσότερο γίνεται αποδεκτό ότι η προτεινόμενη λύση της ίδρυσης εφετείου στο Νομό αποτελεί, την μόνη λύση  για την μείωση του χρόνου, του κόπου και της δαπάνης που απαιτεί η έκδοση τελεσίδικης απόφασης στις ιδιωτικές και τις άλλες διαφορές των πολιτών της περιφέρειας του Πρωτοδικείου Αγρινίου.

Το πρόβλημα

Το πρόβλημα που οι διαμορφωμένες μετά και από τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο και τον εμφύλιο πόλεμο συνθήκες έθεταν, είχε σχέση με τη ταχεία μεταμόρφωση αφ ενός μεν των ισχυουσών μέχρι τότε κοινωνικών συνθηκών, δηλαδή την μετακίνηση μεγάλων μαζών αγροτικού πληθυσμού από τις ορεινές περιοχές  προς στα μεγάλα αστικά κέντρα του νομού και ιδιαίτερα στο Αγρίνιο και την σταδιακή αστικοποίησή του και αφ ετέρου με τις οικονομικές σχέσεις που διαμόρφωσε και επέβαλε η αστικοποίηση αυτή, στο πλαίσιο μάλιστα της ένταξης της χώρας στις λεγόμενες ανεπτυγμένες οικονομίες. Οι συνθήκες αυτές όχι μόνο πύκνωσαν και επιτάχυναν τις συναλλαγές και αύξησαν τον όγκο και την ύλη των ιδιωτικών διαφορών που φέρονταν προς επίλυση ενώπιον των δικαστηρίων, αλλά μετέβαλαν και την ποιότητα και την αξία του αντικειμένου των διαφορών αυτών, τις έκαναν πολύπλοκες και επέβαλαν την ανάγκη ταχείας διεκπεραίωσής τους. Εύγλωττα ομιλούν περί αυτών, πρώτον  μεν, η ραγδαία αύξηση των υποθέσεων των δικαστηρίων όλων των βαθμών,  δεύτερον, η αύξηση τόσον του αριθμού των δικαστών όσον και του αριθμού των δικηγόρων, και, τρίτον, η δημιουργία νέων δικαστηρίων, ήτοι των Διοικητικών Δικαστηρίων. Έτσι οι αριθμοί των ενώπιον των δικαστηρίων φερομένων προς επίλυση διαφορών να είναι, κατ αριθμόν μεν,  εμφανώς πολλαπλάσιοι και όχι αντίστοιχοι ή ανάλογοι εκείνων της πρίν από τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο εποχής, κατ είδος δε, αντικείμενο και σπουδαιότητα, άλλης βαρύτητος και ποιότητος, εφ όσον μάλιστα η πολυπλοκότητα των οικονομικών και εμπορικών συναλλαγών και η πυκνότητα των επικοινωνιών εμφάνισε την ανάγκη για ρύθμιση και επίλυση  νέων κατ είδος διαφορών με το χαρακτηριστικό  της όσο το δυνατόν ταχύτερης και προσεκτικότερης συνάμα αντιμετώπισής της. Αποτέλεσμα τούτων είναι να καταγράφεται μεταπολεμικώς με σταθερότητα μέχρι σήμερα η τάση της αυξήσεως των Πρωτοδικείων και Εφετείων σε συνδυασμό με την μείωση των Ειρηνοδικείων, για τα οποία υπήρξαν και σκέψεις καταργήσεώς τους, ενώ η λειτουργία των Πρωτοδικείων και των Εφετείων, εξ αιτίας του όγκου των υποθέσεων και της συγκέντρωσης μεγάλου αριθμού δικαστών (Πρωτοδικών και Εφετών) κατέστη δύσκαμπτη και αναποτελεσματική. Αντανάκλαση αυτών των προβλημάτων είναι και οι συνεχείς τροποποιήσεις τόσον της Πολιτικής όσον και της Ποινικής δικονομίας, οι οποίες μόνες τους δεν αντιμετωπίζουν τον πρόβλημα, χωρίς παράλληλες ρυθμίσεις, όπως είναι η αποσυμφόρηση των μεγάλων Εφετείων της Χώρας με απόσπαση ευρειών περιφερειών και δημιουργίας νέων. Πρακτική η οποία είναι γνωστή και εφαρμόστηκε με επιτυχία στις περιπτώσεις των Εφετείων Κοζάνης, Καλαμάτας, Λαμίας, Θηβών κλπ

Οι λόγοι ιδρύσεως Εφετείου στην Αιτωλοακαρνανία:

Τα ως άνω εκτεθέντα δεν ήταν δυνατόν να αφήσουν ανεπηρέαστα και των δεδομένα στους νομούς Αιτωλοακαρνανίας και Λευκάδας, οι οποίοι αποτελούσαν τμήμα της έκπαλαι ευρείας  περιφέρειας του Εφετείου Πατρών. Έτσι η Πολιτεία που είχε αναγκασθεί ήδη από το έτος 1936 να διαιρέσει την περιφέρεια του Νομού Αιτωλοακαρνανίας, η οποία ενιαίως υπάγονταν στο Πρωτοδικείο Μεσολογγίου και να ιδρύσει το Πρωτοδικείο Αγρινίου, αποσπώντας από αυτό τις επαρχίες  Τριχωνίδος, Βάλτου και αργότερα Ξηρομέρου, αναγκάζεται να αυξάνει έκτοτε συνεχώς  μέχρι σήμερα τόσο των αριθμό των οργανικών θέσεων των Πρωτοδικών που υπηρετούν στα Πρωτοδικεία των δύο αυτών νομών, όσο και τον αριθμό των Εφετών που στελεχώνουν το Εφετείο Πατρών, το οποίο έτσι έχει καταστεί δυσλειτουργικό. Αποτέλεσμα: Εκατοντάδες υποθέσεων στοιβάζονται και αναμένουν για χρόνια την εκδίκασή τους, ενώ κάθε φορά η μετακίνηση των παραγόντων της δίκης απαιτεί δαπανηρές και χρονοβόρες διαδρομές. Παράλληλα οι αριθμοί των μελών των δικηγορικών συλλόγων Αγρινίου, Μεσολογγίου και Λευκάδας, ακολουθώντας την αύξηση των ιδιωτικών διαφορών, έχουν πενταπλασιαστεί την τελευταία πεντηκονταετία. Αποτέλεσμα αυτής της εξελίξεως αποτελεί σήμερα η ανάγκη της ιδρύσεως Εφετείου στο Νομό Αιτωλοακαρνανίας,  με υπαγωγή σαυτό των περιοχών των Πρωτοδικείων Αγρινίου, Μεσολογγίου και Λευκάδας. Και την αντιμετώπιση της ανάγκης αυτής με την ίδρυση του Εφετείου αυτού δεν την επιβάλει μόνον ο ορθολογισμός απέναντι στις σημειωθείσες εξελίξεις και στις μεταβολές στο κοινωνικό και οικονομικό επίπεδο των Νομών Αιτωλοακαρνανίας και Λευκάδας, αλλά την επιβάλλουν και οι κρατούσες ιδεολογικοπολιτικές αντιλήψεις για μια αποκεντρωμένη εξουσία και διοίκηση. Η δικαιοσύνη αποτελεί, όπως είναι γνωστό κορυφαία εκδήλωση της κρατικής φροντίδας για κοινωνική ειρήνη και έπαλξη για την προστασία των ατομικών δικαιωμάτων και ελευθεριών και δεν συγχωρείται να είναι λιγότερο προσιτή ή λιγότερο αποτελεσματική για τους Αιτωλοακαρνανάες ή τους Λευκαδίτες, απ ό,τι είναι για τους υπόλοιπους Έλληνες. Έτσι, με την προτεινόμενη λύση της ίδρυσης Εφετείου στο Νομό μας, η απονομή της δικαιοσύνης καθίσταται (μπορεί να καταστεί) ταχύτερη και λιγότερο δαπανηρή, ενώ ευνοϊκό παράγοντα της λύσης της ίδρυσης Εφετείου με έδρα το Αγρίνιο αποτελεί η ύπαρξη κτιριακής υποδομής, δηλαδή η ύπαρξη καινουργούς και με επαρκείς χώρους δικαστικού μεγάρου στη πόλη του Αγρινίου, πράγμα που καθιστά αδάπανη την ίδρυση του νέου δικαστηρίου

Το Ιστορικό:

Το θέμα της ίδρυσης Εφετείου στο Αγρίνιο άρχισε να τίθεται από το Δικηγορικό Σύλλογο Αγρινίου, τις τοπικές οργανώσεις, τον τοπικό τύπο και μεμονωμένους παράγοντες του επιστημονικού και επαγγελματικού κόσμου από το έτος 1965. Μετά την πτώση της δικτατορίας προβάλλεται συστηματικότερα Το 1978 σύσκεψη των Εισαγγελέων Εφετών της Χώρας με τη συμμετοχή του τότε Εισαγγελέα του Α.Π. και του τότε Υπουργού Δικαιοσύνης Κ. Στεφανάκη πρότεινε στην τότε Κυβέρνηση την ίδρυση δύο (2) Εφετείων, ένα στην Κοζάνη κι ένα στη Δυτική Ελλάδα. Το 1980 συζητείται στη Βουλή των Ελλήνων πρόταση Νόμου της Ε.ΔΗ.Κ. για ίδρυση Εφετείου με έδρα το Αγρίνιο και περιφέρεια Αιτωλ/νία, Λευκάδα και Ευρυτανία. Η πρόταση νόμου απορρίφθηκε. Το ΠΑΣΟΚ όμως δια του τότε εκπροσώπου του επαγγέλθηκε ότι θα πραγματοποιήσει το αίτημα όταν έλθει στην εξουσία.. Ο Δικηγορικός Σύλλογος Αγρινίου από το έτος 1986 αναλαμβάνει πρωτοβουλία επαφών με το Υπουργείο Δικαιοσύνης και τους βουλευτές του Νομού, με αποτέλεσμα την άνοιξη του 1987  ο τότε Πρωθυπουργός Ανδρέας Παπανδρέου να δώσει εντολή στο τότε Υπουργό Δικαιοσύνης Ελευθέριο Βερυβάκη «να γίνει Εφετείο στην Αιτωλοακαρνανία». Ο Υπουργός μάλιστα αυτός,  ύστερα από μελέτη του προβλήματος και με τη σύμφωνη γνώμη του Αρείου Πάγου κατέθεσε τροπολογία στο υπό ψήφιση τότε νομοσχέδιο περί Διαιτησίας για ίδρυση Εφετείου στο Αγρίνιο. Πριν προφτάσει να εκτελέσει την εντολή που είχε λάβει ο Ελ. Βερυβάκης αντικαθίσταται από τον Αγαμέμνονα Κουτσόγιωργα, αντιπρόεδρο της Κυβερνήσεως, ο οποίος όμως, παρά τους αρχικούς δισταγμούς του, την 23-10-1987 στη Βουλή ενώπιον των μελών του τότε Διοικητικού Συμβουλίου του Δικηγορικού Συλλόγου Αγρινίου υπέγραψε τροπολογία  για ίδρυση μεταβατικού Εφετείου στο Αγρίνιο, την οποία αμέσως εν συνεχεία διένειμε προς μελέτη και ψήφιση στους βουλευτές. Η εμφιλοχωρήσασα όμως πριν από την ψήφιση της τροπολογίας αυτής διακοπή των εργασιών της Βουλής, λόγω της Εθνικής εορτής της 28^ης Οκτωβρίου, έδωσε ευκαιρία να αναπτυχθούν έντονες αντιδράσεις ιδίως εκ μέρους του Δικηγορικού Συλλόγου Πατρών. Αντιδράσεις οι οποίες  επηρέασαν δυσμενώς τον Αχαιό Υπουργό. Έτσι ούτος κατά την επανάληψη των εργασιών της Βουλής την 4-11-1987, εκμεταλλευόμενος και την ευνοϊκή για την μεθόδευσή του συγκυρία ορισμένων παρουσιών και  άλλων απουσιών από την Βουλή, δήλωσε ότι αποσύρει την τροπολογία της ιδρύσεως του Εφετείου, με επακόλουθο έντονες αποδοκιμασίες και διαμαρτυρίες τόσο του Δικηγορικού Συλλόγου Αγρινίου, όσο και των κατοίκων της περιοχής, με απεργιακές κινητοποιήσεις, συλλαλητήρια, συγκεντρώσεις στην πλατεία Δημοκρατίας του Αγρινίου (25-11-1987) και στο Παπαστράτειο Δημοτικό Πάρκο, όπως επίσης και συνεντεύξεις προς στο Αθηναϊκό στην αίθουσα της ΕΣΗΕΑ (16-11-1987)  και τοπικό τύπο.  Ο δικηγορικός σύλλογος Αγρινίου δεν έπαυσε, παρά ταύτα, να διατηρεί το θέμα στην επικαιρότητα και να το προβάλλει συστηματικά με κατάλληλα μέσα στους παράγοντες της πολιτικής και δημόσιας ζωής, με παραστάσεις και υπομνήματα. Αξιοσημείωτη υπήρξε και η ευνοϊκή αντιμετώπιση του αιτήματος από τον Υπουργό της Οικουμενικής λεγόμενης Κυβέρνησης τον κ Φώτη Κουβέλη, ο οποίος δρομολόγησε διαδικασία αποδοχής του αιτήματος με την υποβολή ερωτήματος στον Άρειο Πάγο και δι αυτού στο Εφετείο Πατρών Το καλοκαίρι του 1997 με επιμέλεια του Δικηγορικού Συλλόγου Αγρινίου και του Δήμου Αγρινίου πραγματοποιείται στο Δικαστικό Μέγαρο Αγρινίου Σύσκεψη στην οποία έλαβαν μέρος οι Βουλευτές Αιτωλ/νίας κ.κ. Κουρουμπλής, Σμυρλής - Λιακατάς, Ροκόφυλλος, Καρακώστας, Αλεξόπουλος, Ευρυτανίας κ. Παναγιωτόπουλος, οι τότε Νομάρχες Αιτωλ/νίας κ. Βαϊνάς και Ευρυτανίας κ. Τσιαμάκης και ο Αντινομάρχης Λευκάδας κ. Διγενής, οι Δήμαρχοι Αγρινίου κ. Σώκος και Μεσολογγίου κ. Παλκογιάννης και οι Δικηγορικοί Σύλλογοι Αγρινίου, Μεσολογγίου και Λευκάδας, ο δε Δικηγορικός Καρπενησίου έστειλε τηλεγράφημα συμπαράταξης. Στις 27 Σεπτεμβρίου 1998 ο Πρωθυπουργός κ. Κώστας Σημίτης δέχθηκε τους Δικηγορικούς Συλλόγους Αγρινίου και Μεσολογγίου στο Μέγαρο της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Αιτωλ/νίας παρουσία των τότε Βουλευτών του ΠΑ.ΣΟ.Κ.  Παναγιώτη Κουρουμπλή, Χρήστου Σμυρλή -Λιακατά, Χρήστου Ροκόφυλλου και Γιάννη Καρακώστα, του τότε Νομάρχη και νυν Βουλευτή  Γιάννη Βαϊνά, του Δημάρχου Αγρινίου  Θύμιου Σώκου και του τέως Πρόεδρου του Δικηγορικού Συλλόγου και νυν Δημάρχου Μεσολογγίου  Κ. Ρεπάσου και ο Πρωθυπουργός είπε επί λέξει: «Το Εφετείο θα γίνει. Εμείς θα πάρουμε τις αποφάσεις μας». Στη συνέχεια ο τότε Υπουργός Δικαιοσύνης κ. Ευάγγελος Γιαννόπουλος υπέγραψε απόφαση με την οποία συνέστησε εννεαμελή Επιτροπή την οποία αποκάλεσε «Ομάδα Εργασίας για την Ορθολογικότερη Χωροταξική Κατανομή των Εφετείων της Χώρας».  Η Επιτροπή ερεύνησε το πρόβλημα,  και από την έρευνα   διαπίστωσε σοβαρό πρόβλημα στην απονομή της Δικαιοσύνης και εισηγήθηκε αρχικά την ίδρυση του Εφετείου Λαμίας - το οποίο ίδρυσε η Κυβέρνηση και λειτουργεί από τις 4/3/2000, παρά την αρνητική γνωμοδότηση της Ολομέλειας του Α.Π. - στη συνέχει ανεστάλη η λειτουργία της με απόφαση του Υπουργού Δικαιοσύνης της 28-12-1998 και επαναλειτούργησε με άλλη απόφαση του 1999. Στις 10 Ιανουαρίου 2000 η Επιτροπή απεφάσισε ομόφωνα και εισηγήθηκε στον Υπουργό Δικαιοσύνης την ίδρυση Εφετείου με έδρα το Αγρίνιο και Διοικητικού Εφετείου με έδρα το Μεσολόγγι. Πρόκειται γα δύο διαφορετικά Δευτεροβάθμια Δικαστήρια με διαφορετική αρμοδιότητα , διαφορετικούς Δικαστές, Διοίκηση, Ιεραρχία κλπ κι όχι για Σολωμόντεια Δύση, όπως κάποιοι,, άλλοι από άγνοια κι άλλοι σκόπιμα, διαδίδουν. Το Μεσολόγγι επελέγη ως έδρα του Διοικητικού Εφετείου για το λόγο ότι είναι η έδρα της Διοίκησης που θα εκδίδει τις προσβαλλόμενες πράξεις, ενώ στερείται χώρων στο Δικαστικό Μέγαρο να το στεγάσει. Το Αγρίνιο επελέγη ως έδρα του Εφετείου επειδή συγκεντρώνει όλες τις προϋποθέσεις: έχει νεόδμητο Δικαστικό Μέγαρο με ελεύθερους χώρους για την άνετη και αξιοπρεπή στέγαση των υπηρεσιών του Εφετείου, είναι το γεωγραφικό, πληθυσμιακό, οικονομικό, συγκοινωνιακό κέντρο και εξυπηρετείται άριστα και η Αιτωλοακαρνανία, αλλά και από πλευράς αριθμού υποθέσεων. Ο τότε Υπουργός Δικαιοσύνης  Ευάγγελος Γιαννόπουλος με τη σύμφωνη γνώμη του  Πρωθυπουργού αποδέχθηκε την πρόταση της Επιτροπής και στις αρχές Φεβρουαρίου 2000 υπέβαλε τα ερωτήματα στον Άρειο Πάγο και το Σ.τ.Ε. αντίστοιχα για τις κατά νόμο γνωμοδοτήσεις. Μεσολάβησαν οι εκλογές της 9ης Απριλίου και στην προεκλογική περίοδο όλοι οι υποψήφιοι Βουλευτές του ΠΑΣΟΚ - και ο τότε Υφυπουργός ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. και νυν Υπουργός Μεταφορών και Επικοινωνιών Χρήστος Βερελής -δεσμεύθηκαν δημόσια ότι «τα Εφετεία θα γίνουν». Μετά τον σχηματισμό της νέας Κυβέρνησης ο Δικηγορικός Σύλλογος Αγρινίου συνάντησε δύο φορές τον Υπουργό κ. Μιχ. Σταθόπουλο και ζήτησε την ολοκλήρωση της εκκρεμούς διαδικασίας με την έκδοση του διατάγματος.  Η Ολομέλεια του Αρείου Πάγου συνήλθε τελικά στις 15 Ιουνίου 2000 και γνωμοδότησε κατά πλειοψηφία να μη ιδρυθεί Εφετείο στο Αγρίνιο. Η γνωμοδότηση όμως αυτή αντιφάσκει με παλαιότερη θετική και εν πάση περιπτώσει ούτε βάσιμη είναι ούτε δεσμευτική για την Κυβέρνηση  Η απόφαση της Κυβέρνησης λαμβάνεται μα καθαρά πολιτικά κριτήρια.  Το άλλο ερώτημα προς την Ολομέλεια του Σ.τ.Ε. εκκρεμεί.

Συμπέρασμα.

Δύο Πρωθυπουργοί έχουν δεσμευθεί για την ίδρυση του Εφετείου στην Αιτωλοακαρνανία και πλειάδα Υπουργών της Δικαιοσύνης υποσχέθηκε την υλοποίηση της δέσμευσης. Αυτά είναι τα θετικά αποτελέσματα μιάς αγωνιστικής πορείας σαράντα περίπου ετών από τον Δικηγορικό Σύλλογο Αγρινίου και του φορείς της πόλεως Αγρινίου και της ευρύτερης περιοχής. Ιδιαίτερα από τα εκτιθέμενα ανωτέρω προκύπτει ότι από το 1987 φαίνεται να εκδηλώνεται σταθερά πολιτική βούληση αποδοχής του αιτήματος για ίδρυση Εφετείου στην Αιτωλοακαρνανία και στη συνέχεια ασυνέπεια υλοποιήσεώς της. Πρόκειται δηλαδή για  αναποτελεσματική δήλωση βουλήσεως. Παρά ταύτα όμως οι κατά καιρούς εξαγγελίες και υποσχέσεις αποτελούν ομολογία της βασιμότητας και της ωριμότητας του αιτήματος. Αποτελεί ζητούμενο επομένως να αποκτήσει μεγαλύτερη σοβαρότητα και συνέπεια και ο πολιτικός λόγος.  

2-9-2009

Φωτογραφίες από τους αγώνες του δικηγορικού συλλόγου Αγρινίου για την ίδρυση Εφετείου στο Αγρίνιο