 Χαραγμένη ανεξίτηλα στη συλλογική μνήμη των Αγρινιωτών παραμένει η Μεγάλη Παρασκευή του έτους 1944 (14 Απριλίου). Τότε που οι Γερμανοί κατακτητές, αντιδρώντας με αντίποινα στο σαμποτάζ πατριωτών της αντίστασης, αποφάσισαν και εκτέλεσαν 120 κρατούμενους αγωνιστές. Τούς τρείς, τον Πάνο Σούλο, τον Χρήστο Σαλάκο και τον Αβραάμ Αναστασιάδη τους κρέμασαν στην πλατεία Μπέλλου (τη σημερινή πλατεία Δημοκρατίας). Οι δύο πρώτοι ήσαν μέλη της ΕΠΟΝ, ο τρίτος συνταξιούχος της Αγροτικής Τραπέζης. Είχε προηγηθεί την 9-4-1944 ενέδρα των ανταρτών του ΕΛΑΣ σε σημείο μεταξύ των χωριών Σταμνάς και Αγγελοκάστρου όπου έγινε ανατίναξη της αμαξοστοιχίας που κινούνταν από Κρυονέρι προς Αγρίνιο και μετέφερε πολεμικό υλικό και καύσιμα, συνοδευμένη από Γερμανούς στρατιώτες, με μεγάλες απώλειες για τους Γερμανούς. Για το λόγο αυτό οι Γερμανοί αποφάσισαν και εκτέλεσαν 120 πατριώτες (μεταξύ των οποίων οι τρείς ανωτέρω που κρεμάστηκαν στην πλατεία). Οι υπόλοιποι τουφεκίσθηκαν στην Αγία Τριάδα. Ένα σημαντικό φωτογραφικό ντοκουμένο είναι μια φωτογραφία του κρεμασμένου Αβραάμ Αναστασιάδη (βλέπε φωτογραφία αριστερά από το αρχείο του Θ. Πολίτη), που πήρε ο παλιός γνωστός φωτογράφος του Αγρινίου Σπ. Ξυθάλης από μιά παρακείμενη οικοδομή, το αρνητικό της οποίας είχε εμπιστευθεί στον Σπ. Γερολυμάτο, όπως διατείνεται ο γιός του Γεράσιμος Γερολυμάτος. Στη θέση του κρεμασμένου αυτού υπάρχει σήμερα στην πλατεία Δημοκρατίας μνημείο (έγχρωμη φωτογραφία δεξιά) στημένο από την δημοτική αρχή, έργο του Αγρινιώτη γλύπτη Θύμιου Πανουργιά. Πρόκειται για μιά τρίπλευρη χάλκινη στήλη, σε κάθε πλευρά της οποίας είναι χαραγμένες οι μορφές των τριών κρεμασμένων, ενώ η στήλη πλαισιώνεται από αναπαραστάσεις των τριών φαναριών στα οποία είχαν κρεμαστεί οι πατριώτες. Περισσότερα.......
 Σημειώσεις και σχόλια ενός Αιτωλού
Γράφει ο Γιάννης Βλασόπουλος
Ελλιπής η κοινωνία μας;
Τον Μάιο
του 1944 καταδρομείς των συμμάχων μας προκάλεσαν δολιοφθορά στο
αεροδρόμιο της Πάρου και απήγαγαν επτά Γερμανούς στρατιώτες και
τον διοικητή του αεροδρομίου. Σε αντίποινα οι Γερμανοί συνέλαβαν
125 Πάριους αιχμαλώτους προκειμένου να τους εκτελέσουν. Ο
Θεόφιλος Ζερβάκος, ηγούμενος
τότε της μονής Πάρου, έλαβε την απόφαση να παρέμβει προσωπικά
στον Γερμανό διοικητή των Κυκλάδων και του ζήτησε να μην
εκτελεσθούν οι συλληφθέντες. Όταν εκείνος
αρνήθηκε, ο Ζερβάκος εξέφρασε την επιθυμία να συμπεριληφθεί
μεταξύ των ατόμων που προορίζονταν για εκτέλεση. Τότε ο Γερμανός
διοικητής εκάμφθη, ματαιώνοντας έτσι την εκτέλεση 125 Πάριων
αιχμαλώτων.
Ένα περίπου μήνα
νωρίτερα, την Μεγάλη Παρασκευή του έτους 1944 (14 Απριλίου), οι
Γερμανοί κατακτητές, αντιδρώντας στο σαμποτάζ πατριωτών της
αντίστασης που ανατίναξαν την συνοδευμένη από
Γερμανούς στρατιώτες αμαξοστοιχία που κινούνταν από Κρυονέρι
προς Αγρίνιο και μετέφερε πολεμικό υλικό και καύσιμα,
αποφάσισαν, σε αντίποινα, να εκτελέσουν και εκτέλεσαν 120
κρατούμενους αιχμαλώτους στο Αγρίνιο.
Δεν υπήρξε δυστυχώς κανένας συμπολίτης
μας (είτε από τους αντιστασιακούς, είτε από τους ιερωμένους,
είτε από τους επώνυμους ή και ανώνυμους πολίτες) να επιχειρήσει
αυτό που επιχείρησε ο Θεόφιλος Ζερβάκος. Βέβαια κανείς δεν
απαιτεί από τους συνανθρώπους του να γίνουν ήρωες. Και κανείς
δεν θα δικαιούταν να απαιτήσει τότε από τους
συμπολίτες του να επιδείξουν το θάρρος και την αυτοθυσία που
μετά από ένα μήνα επέδειξε ο Ζερβάκος. Όταν μάλιστα η έκβαση του
εγχειρήματος θα ήταν εντελώς αβέβαιη. Αλλά γι αυτό
ακριβώς ήταν ηρωικό το εγχείρημα του Ζερβάκου. Διάλεξε
αυτόκλητος ένα μοναχικό και αβέβαιο δρόμο που τον δικαίωσε.
Όσο για μας, ο Θεόφιλος Ζερβάκος είναι
σχεδόν άγνωστος. Έτσι αρκούμαστε να κάνουμε το μνημόσυνο των 120
αθώων θυμάτων. Τίποτε άραγε δεν μας βαρύνει;
Μάϊος 2017
| 
Εκτύπωση
