Ο
Φραγκίσκος Φαβιέρος Νίδερ ή Νείδερ, γιατρός,
φιλέλληνας βαυαρός ήταν έγγαμος και η γυναίκα
του
Ασημίνα ήταν θυγατέρα
του οπλαρχηγού, συνταγματάρχη, διοικητή
τετραρχίας νέας τετραρχίας), βοηθού επιθεωρητού
στρατού επί Τσώρτς, κτλ Πάνου Γιολδάση. Ο
Παν. Γιολδάσης αναφέρεται
από πηγές ως
ξάδελφος των Γιολδασαίων της Ευρυτανίας
και από τον Γεώργιο Γαζή τον Δελφινακιώτη,
βιογράφο του Γεώργιου Καραισκάκη «από το
Σούλιον». Ο Πάνος Γιολδάσης, δεν γνωρίζουμε το
όνομα του πατέρα του ούτε επακριβώς τον βαθμό
συγγενείας με το Γιολδάσηδες της Ευρυτανίας,
απεβίωσε
ως
Διοικητής του φρουρίου της Πύλου το 1840.
Αιτία θανάτου ήταν κατά τα έγγραφα που υπάρχουν
στα Γενικά Αρχεία του Κράτους, καρδιακή προσβολή
ή εγκεφαλικό. Ο Πάνος Γιολδάσης απέκτησε με την
γυναίκα του Δεσποίνη (δεν βρέθηκαν περισσότερα
στοιχεία για την καταγωγή της) πέντε θυγατέρες
και ένα γιό. Αυτό προκύπτει από Πληρεξούσιο του
Συμβολαιογραφούντος Ειρηνοδίκου Μεσολογγίου
Αθαν. Παπαλουκά
με αριθμό 2531 που συντάχτηκε την Τρίτην,
22α Σεπτεμβρίου
του 1842 που ως φυσικός επίτροπος των
ανηλίκων τέκνων της «Γεωργίου, Αικατερίνης,
Αναστασίας, Αρισταίας και Βασιλικής
Πάνου Γιολδάση» παρουσία μαρτύρων
(Μαλάμου και Ξηρολειβαδίτη, συνταγματάρχη και
ταγματάρχη αντίστοιχα)
όριζε
τον Αθανάσιον Πάνου Μπο.., έμπορο,
κάτοικο Κερκύρας να πωλήσει το «οσπίτιον»
της (ίσως η Δεσποίνη ήταν από την Κέρκυρα)
που βρισκόταν στο προάστιο της Κέρκυρας
«καλουμένη Μεντάκιον». Σκοπός της πώλησης ήταν
να χρησιμοποιηθούν τα χρήματα για την
διατροφή των ανηλίκων τέκνων της. Από το
πληρεξούσιο προκύπτει ότι η Δεσποίνη ήταν
αγράμματος. Η ιστορία επαναλήφθηκε όταν η χήρα
του Νικολάκη Ι. Γιολδάση από τα Σέλιτσα, η Φρόσω
Τζαβέλα, πωλούσε, για να ζήσει τα «ασημικά της»,
μην υπακούοντας στις εκκλήσεις των δικών της
για να μετακομίσει
στην Αθήνα.
Λίγα χρόνια
αργότερα, ο Γεώργιος Γαζής ο
Δελφινακιώτης (βιογράφος του
Καραισκάκη) αναφέρει “1845 ,την 3η
Μαρτίου ημέρα Σάββατο ,πρώτη τη
μεγάλη Τεσσαρακοστή
ώρα 9 π.μ. εις τον ναόν Αγίου
Σπυρίδωνος
Μεσολογγίου εβαπτίσθη η τρίτη
θυγάτηρ
μου η γεννηθείσα την 19η
Ιανουαρίου ε.ε. και ονομάσθηκε
Ελένη, ανάδοχος δε αυτής εγένετο η
γυνή του Ιατρού κ. Νείδερ, θυγατέρα
του Πάνου Γιολδάση από
Σούλιον της Ηπείρου». Σημαντική
αναφορά για την συγγένευση των
Γιολδασαίων με τον Βαυαρό γιατρό
Νίδερ.
Πολύ
αργότερα στους Βαλκανικούς Πολέμους
(Μακεδονικό Μέτωπο), στην εκστρατεία
της Κριμαίας ή στην Μεσημβρινή Ρωσία
και κυρίως στην Μικρασιατική
Εκστρατεία ,καθώς και στην εκκένωση
της Ανατολικής Θράκης, αναφέρεται σε
πρωταγωνιστικό ρόλο ,δίπλα
στον Πλαστήρα, στον Πάγκαλο,
στον Μαζαράκη κλπ, ο αντιστράτηγος
Κωνσταντίνος
Νίδερ που γεννήθηκε στο
Μεσολόγγι
το
1865 και ήταν γιός του
βαυαρού στρατιωτικού
γιατρού
Φραγκίσκου Ξαβιέρου
Νίδερ1 (1812-1897)
και της Ασημίνας Γιολδάση ( το όνομα
της μητέρας του Νίδερ αναφέρεται σε
πολλές πηγές). Δηλαδή, ήταν εγγονός
από θυγατέρα του Πάνου Γιολδάση. Ο
Κων/νος
Νίδερ, απόφοιτος της Σχολής
Ευελπίδων, υπηρέτησε στο μηχανικό,
παίρνει μέρος σε όλους τους
πολέμους (το 1917 ορίστηκε διοικητής
της Πρώτης Μεραρχίας με το βαθμό του
αντισυνταγματάρχη στο Βαλκανικό
Πόλεμο, στην εκστρατεία της Κριμαίας
ως αρχηγός του εκστρατευτικού
σώματος, και στην Μικρά Ασία ως
αρχηγός του Α Σώματος στρατού) της
Ελλάδας
μέχρι το 1923,οπότε
με αίτησή του αποστρατεύεται
σε ηλικία 58 ετών. Μετά την
αποστράτευσή του, μέχρι το 1926
γίνεται αρχηγός του στρατιωτικού
οίκου του Προέδρου της
Δημοκρατίας
και γίνεται υφυπουργός
Στρατιωτικών το 1925-26 στην
Κυβέρνηση του Θεοδ. Πάγκαλου. Το
1943,κατοχική περίοδο, σε ηλικία 78
ετών απεβίωσε στην Αθήνα. Σε ότι
αφορά την στρατιωτική του
δραστηριότητα στην Μικρασιατική
Εκστρατεία ο Νίδερ διοικούσε το Α΄
Σώμα Στρατού με έδρα το Σεβδίκοί και
αποτελούνταν από τις μεραρχίες του
Αίδινίου και Βαινδηρίου που κάλυπταν
τις κοιλάδες του Μαιάνδρου
και του Καύστρου. Από την
πολύτιμη δράση του, στην Μικρά Ασία
που γινόταν πάντοτε σε συμφωνία με
την Ελληνική Κυβέρνηση σημαντικό
είναι να αναφερθεί το τηλεγράφημα
που απέστειλε,ήταν φιλοβενιζελικός,
με την είσοδο των Ελληνικών
στρατευμάτων στην Σμύρνη. Το
τηλεγράφημα έχει ως παρακάτω:
Τηλεγράφημα Α΄ Σώματος Στρατού
Αριθ 2100,4/17 Μαίου (1919 δική μου
προσθήκη) την 7ην ώραν
και 30’η πρώτη Μεραρχία αποβιβάσθη
εις Σμύρνην και κατέλαβε την πόλιν
και τα φρούρια .Πλήρης τάξις
επικρατεί.
Στρατηγός Νίδερ
Κατά
την εκκένωση της Θράκης
(Ανατολικής Θράκης-Οκτώβριος-
Νοέμβριος 1922) από τις σημαντικές
του ενέργειες,
είναι οι ενδείξεις που
υπάρχουν στα έντυπα της εποχής, ότι
ο Νίδερ ζήτησε να παραβιάσει την
ουδέτερη ζώνη στην Κωνσταντινούπολη
και να βαδίσει ταχύτατα
προς το Βόσπορο. Πολλοί
στρατιωτικοί από την επανάσταση του
1922, είχαν παρόμοια στάση. Όμως,
είναι αμφίβολο αν ο Στρατηγός Νίδερ
διέθετε στρατό με δυνατότητα
προέλασης στο Βόσπορο τον
Σεπτέμβριο του 1922. Ο Πλαστήρας
που διαφώνησε
επίσης με την απόφαση της
Κυβέρνησης της εκκένωσης της Θράκης
(από πληθυσμό και στρατό),και
συμφωνούσε μαζί του, μεταπείστηκε
από τον Ελευθέριο Βενιζέλο και έτσι
ο Νίδερ αναγκάσθηκε να παραιτηθεί
του σκοπού του. Στην εφημερίδα
«Έθνος» (25η Σεπτεμβρίου
1922) αναφέρεται, ότι ο
Αρχιστράτηγος των Ελληνικών
δυνάμεων, αντιστράτηγος Νίδερ
,ζήτησε να του δοθεί άδεια να
παραβιάσει την ουδέτερη ζώνη και να
προχωρήσει με τα ελληνικά
στρατεύματα προς την Τσατάλτζα και
το Βόσπορο ,ανακόπτοντας
έτσι την πορεία των Κεμαλικών
,που όμως απορρίφθηκε από την
Ελληνική Κυβέρνηση. Οι Άγγλοι
ζήτησαν
επιμόνως από την ελληνική
κυβέρνηση, αφού αυτή είχε
εγκαταλειφτεί από τους Συμμάχους της
Αντάντ (Ιταλούς,Γάλλους) την
εκκένωση της Ανατολικής Θράκης από
τα Ελληνικά στρατεύματα, πριν τη
Διάσκεψη ανακωχής,
γιατί οι Τούρκοι δεν ήταν σε
θέση να καταλάβουν την Ανατολική
Θράκη αν αυτή δεν εκκενώνονταν
«οικειοθελώς» από τους ‘Ελληνες. Μια
σύγκρουση με του Τούρκους των
‘Αγγλων και των Ελλήνων ήταν
αναπόφευκτη. Στη διάσκεψη ανακωχής
των Μουδανιών
οι Έλληνες παρέμειναν ως
“θεατές” και οι Τούρκοι στη διάσκεψη
και πριν ακόμη, ήγειρον συνεχώς και
νέες αξιώσεις. Γάλλοι και Ιταλοί
φέρονταν, χωρίς προσχήματα, τρομερά
Τουρκόφιλοι, ως σύμμαχοι των
Τούρκων, ξεχνώντας τις θυσίες των
Ελλήνων κατά τον Α Παγκόσμιο Πόλεμο,
και σιγά-σιγά όμως τους ακολούθησαν
και οι ‘Άγγλοι. Και μετά πενήντα
χρόνια ο Τούρκος Ισμέτ
Ινονού σχολίαζε: «Η Θράκη μας
παραδόθηκε χωρίς να ριφθεί ούτε ένας
πυροβολισμός». Και ο Βενιζέλος; Αφού
προδόθηκε ακόμη και από τους Γάλλους
που τους συμπαραστάθηκε στην
εκστρατεία της Κριμαίας, γράφει, για
την υλοποίηση της εκκένωσης της
Θράκης, που έγινε με υποδειγματικό
τρόπο, (εγκατέλειψαν τις εστίες τους
μετά από χιλιάδες χρόνια, περίπου
300000 έλληνες) χωρίς το δράμα
(φόνοι, βιασμοί, λεηλασίες κτλ) που
ακολούθησε την εκκένωση της Μικράς
Ασίας, στον στρατηγό Νίδερ
»
Φίλτατε στρατηγέ ,επιθυμώ να σας
συγχαρώ δια την επιτυχίαν μ΄ ής
εξετελέσατε την θλιβεράν εντολήν της
εκκενώσεως της Α. Θράκης. Θέλω να
σας είπω πόσην αληθή υπερηφάνειαν
ησθάνθην ,όταν εις το
υπουργείον των εξωτερικών εν Αγγλία
μου ανακοίνωσαν σχετικόν
τηλεγράφημα του στρατηγού Χάριγκον,
εκφράζοντος την εκτιμησίν του δια
τον τρόπον καθ΄όν εγένετο η
εκκένωσις..» .
Δυστυχώς
,στην πολιτική που ασκήθηκε από
μέρους των Ελλήνων
κυριάρχησε η φροντίδα να
εξυπηρετηθεί πρώτα η Μεγάλη
Βρετανία. Μια φροντίδα που
εξακολουθεί ακόμη να υπάρχει και οι
Τούρκοι με την πολιτική τους, ακόμη
και σήμερα να τη διατηρούν. Σε ό,τι
αφορά την ιστορία της Μικρασιατικής
εκστρατείας
η λέξη καταστροφή σκεπάζει
οποιαδήποτε άλλη αναφορά. Πρέπει
ακόμη να σημειωθεί ότι στην
εκστρατεία ( δύναμης 23.351 ανδρών)
στην Μεσημβρινή Ρωσία 1/14
Ιανουαρίου 1919
αυτή ακολούθησε την επέμβαση
της Γαλλίας (Πρωθυπουργός Κλιμανσώ,
Φρανσοαι ντ Έσπεραί) και είχε
διάρκεια περίπου 3 μηνών. Στην
εκστρατεία, όπως αναφέρθηκε,
συμμετείχε το Α' Σώμα Στρατού (Ι,
ΙΙ, ΧΙΙΙ ΜΠ) και διοικητής του ήταν
ο στρατηγός Κων/νος Νίδερ. Ο
τελευταίος παρέμεινε μέχρι την 21η
Μαΐου 1919.Στη διάρκεια της θητείας
του πολλές φορές έστειλε απ΄ έυθείας
αναφορές στον Ελευθέριο Βενιζέλο. Ο
Γάλλος Στρατηγός Ντ Άνσάλμ με την
ευκαιρία της αποχώρησης του
Ελληνικού Εκστρατευτικού Σώματος
από την Μεσημβρινή Ρωσία
αναφέρει μεταξύ άλλων» την σύμπραξη
του Ελληνικού Σώματος και την
υποδειγματική συνεργασία με το
Γαλλικό σώμα». Η αποστολή στην
Κριμαία έγινε με την προσδοκία,
κυρίως του Βενιζέλου, ότι οι
σύμμαχοι και κυρίως η Γαλλία θα
βοηθούσε την Ελλάδα στις
διεκδικήσεις της στη Σμύρνη και στη
Θράκη. Δυστυχώς αυτό δεν έγινε.
Έγινε όμως η καταστροφή και ο
ξεριζωμός. Σημειώνεται ότι στην
εκστρατεία συμμετείχε και το 5/42
σύνταγμα Ευζώνων υπό τον Νικ.
Πλαστήρα. Ο τελευταίος αναφέρουν
πηγές ότι έλεγε στους στρατιώτες
του«...Οφείλομε
να εκτελέσουμε το καθήκον μας. Ο
αγώνας αυτός θα ανοίξει το δρόμο των
εθνικών μας στόχων. Ο δρόμος μας για
τη Θράκη και τη Μ. Ασία περνά από τη
Ρωσία. Έτσι, θα δώσουμε στα παιδιά
μας τη Σμύρνη και την Πόλη».
Έτσι, πολύ εύστοχα και λακωνικά
εξηγεί τη σκοπιμότητα της συμμετοχής
της Ελλάδας στην Εκστρατεία στην
Ουκρανία .Το 5/42 σύνταγμα αποχώρησε
από την Ουκρανία και συνέχισε τους
αγώνες του στην Μικρά Ασία τον
Ιούνιο του 1919.