(όπως έγινε από την  επιτροπή κατά το 1833)

Στην εποχή μας η υπενθύμιση ακόμη και των ονομάτων των ηρώων του 1821 που συνέχεια ηρωικών αγώνων έπεσαν  ή απεβίωσαν στη διάρκεια της Επανάστασης αποτελεί ένα αιώνιο μνημόσυνο .Κοντά στους γνωστούς που αναφέρονται, υπάρχουν χιλιάδες  λησμονημένοι ήρωες που ήταν στρατιώτες στο σώμα τους και  αφού έδωσαν τα πάντα στον αγώνα,πρόσφεραν και τη ζωής τους στη λευτεριά των Ελλήνων και στη Γένεση του Έθνους. Η μνήμη μας οδηγεί στο μεγαλείο του Γένους. Μας οδηγεί στις στάνες του Ασπροποτάμου , του Βελουχιού, της Οξυάς, του Ξηρομέρου,  στα μοναστήρια της Τατάρνας, του Προυσού, στην Αλαμάνα, στην Υπάτη, στο Κεφαλόβρυσσο, στην Καλιακούδα, στο Βραχώρι, στο Καρπενήσι, στην Αράχωβα, στο Μεσολόγγι, στο Αιτωλικό, στη Ναύπακτο, στο Φάληρο..Μας φέρνει στη μνήμη μας την παρουσία τους- γεμάτη πατριωτισμό και λεβεντιά- που παράτησαν το βιός τους, έδωσαν ότι μπορούσαν (ζώα, σιτάρια, καλαμπόκι, χρήματα, λάφυρα ) για να συντηρήσουν τα σώματα τους που εξαιτίας του Μαυροκορδάτου-αμφίβολος και δόλιος ρόλος του- και των λοιπών Φαναριωτών ο κάθε πολεμιστής έπαιρνε μικρό ή μεγάλο μισθό (λουφέ).Μετά την αναγνώριση του Ελληνικού Κράτους οι τότε Κυβερνήσεις προσπάθησαν με ψίχουλα για τους πολλούς  και πολλά για τους λίγους να βοηθήσει του απογόνους των πεσόντων. ‘Eγιναν πολλές προσπάθειες και μετά την Επανάσταση της Γ Σεπτεμβρίου έγινε αυτή που θα αναφερθεί παρακάτω. Πρέπει να σημειωθεί ότι ο κατάλογος που παρουσιάζεται δεν είναι πλήρης (για παράδειγμα λείπουν από τον κατάλογο όσοι έπεσαν κατά την έξοδο) και για την ολοκληρωσή του συστήθηκε ειδική επιτροπή με πρόεδρο τον Ι. Στάικο από το Βλοχό. Ήταν υπουργός Στρατιωτικών και κατά τον Βλαχογιάννη όταν έγινε υπουργός άλλαξε το Γιαννάκης σε Ιωάννης. ΄Ηταν και αυτό δείγμα της εποχής στην οποία άρχισε να κυριαρχεί της φουστανέλας,  το φράγκικο. ‘Ετσι ο ΟΘΩΝ, το 1850  εξέδωσε διάταγμα με το οποίο σύστησε επιτροπή  σύμφωνα με το αρθ.3 του Ε ψηφίσματος της Εθνικής Συνελεύσεως της Γης  Σεπτεμβρίου  με  σκοπό :

“Θέλοντες να δικαιώσωμεν και τους κληρονόμους προ της Ημετέρας ελεύσεως  υπέρ Πατρίδος αγωνισαμένων  και ενδόξως πεσόντων ή άλλως πως αποθανόντων αξιωματικών  του κατά τον Ιερόν αγώνα Στρατού  της ξηράς ,συστείνομεν  επιτροπήν  συγκειμένην εκ των ακολούθων μελών :Πρόεδρον  δε της επιτροπής ταύτης διωρίζομεν τον Ημέτερον Υπουργόν των Στρατιωτικών  υποστράτηγον Ιωάννην Σταίκον και μέλη τους υποστρατήγους : Δημήτριον Πλαπούταν, Χριστόδουλο Χατζή Πέτρον, Γεώργιον Δυοβουνιώτην, Αντώνιον Μαυρομιχάλην και τον Αντισυνταγματάρχην Στρατήν Δεληγιαννάκην και τον Ταγματάρχην Νικόλαον Κασομούλην.

Καθήκον της επιτροπής θέλει εισθαί να γνωμoδοτήσει περί της εις τάξεις κατατάξεως των εν τω Β Μητρώον της εξεταστικής επιτροπής του 1833  εκ των τεθνεόντων  αριθ.143 ,καθώς και των παραλειφθέντων ,αποθανόντων δε μέχρι της λήξεως παρά του Ημετέρου Διατάγματος  από 13/25 Μαρτίου 1833 τεθείσης προθεσμίας  προς παρουσίασιν των εγγράφων.

Η κατάταξις αύτη θέλει γίνει εις τάξεις κατ’άναλογίαν των παρά των επιτροπών ταχθέντων εκ τω ζώντων ισοβάθμων αυτών.

Επ΄αυτώ τούτω οι κληρονόμοι αυτών οφείλουν να υποβάλλωσιν εις την επιτροπήν εντός τριών μηνών μετά την δημοσίευσιν του παρόντος Διατάγματος όσα διπλώματα ή άλλα έγγραφα έχουσιν , αποδεικνύοντα τας κατά αγώνα εκδουλεύσεις του αποβιώσαντος.

Μετά την αποπεράτωσιν των εργασιών της  επιτροπής θέλουσιν ορισθεί δια Νόμου  τα μέσα και ο τρόπος  της εκτελέσως του ευργετικού σκοπού του παρόντος Διατάγματος.

Ο Ημέτερος Υπουργός των Σταρτιωτικών θέλει εκτελέσει το παρών διάταγμα

Εν Αθήναις την 25 Μαρτίου 1850,ΟΘΩΝ,Ι.ΣΤΑΙΚΟΣ

 Ο Υπουργός Ι. Στάικος, σχεδόν αμέσως,  την 11^ην  Απριλίου 1850 με έγγραφο του προς τους Νομάρχας του Κράτους  κοινοποιεί το Διάταγμα και δίνει οδηγίες για τη συγκέντρωση και υποβολή στην Επιτροπή των σχετικών εγγράφων. Είναι  άξιο παρατήρησης ότι διακρίνει τους αποβιώσαντες σε ,δύο κατηγορίες :

-Δια τους αποθανόντας από τας αρχάς του 1825  δεν θέλουν είσθαι δεκτά άλλα έγγραφα ειμή διπλώματα των Κεντρικών Κυβερνήσεων ,αποδεικνύοντα τον βαθμόν του φέροντος αυτά. Συγχρόνως εις την αναφοράν δια της οποίας θα καθυποβληθώσι τα έγγραφα πρέπει να εμφαίνεται και η εποχή απoβιώσεως  και το είδος του θανάτου.

-Δια μεν τους αποθανόντας  μέχρι του έτους του 1824 όσα έχουσιν έγγραφα των διαφόρων κατ’ έκείνην την εποχήν ήτοι από τα 1821-1824 τοπικών διοικήσεων (π.χ. Δυτικής Χέρσου Ελλάδος)  ήτοι έγγραφα διορισμού ,έγγραφα διορισμού, έγγραφα μισθών ή και άλλα  της εποχής εκείνης  καταδεικνύοντα ,ότι ο φέρων αυτά είχεν υπό τας διαταγάς του στρατιώτας ,και επομένως εξετέλει  υπηρεσίαν  αξιωματικού.

Επισυνάπτομεν εις την παρούσαν εγκύκλιον  τον ονομαστικόν κατάλλογον 143  προσώπων διαλαμβανομένων εις τα Μητρώα της εξεταστικής επιτροπής του 1833,δια τις εκδουλεύσεις ,ως επεξεργασμένας ήδη οι κληρονόμοι αυτών δεν έχουν ανάγκην να παρουσιάσωσιν περαιτέρω έγγραφα προς απόδειξιν των εκδουλευσεών των (διατηρήθηκε η ορθογραφία των εγγράφων).

Στον ονομαστικό κατάλογο των πεσόντων εις πόλεμον και αποθανόντων μέχρι του έτους 1833, υπάρχουν πολλοί αγωνιστές από τη Δυτική Στερεά. Ο υπουργός Ι.Στάικος ήταν από το Βλοχό και κατά τον Βλαχογιάννη πριν γίνει υπουργός υπέγραφε ,όπως αναφέρθηκε, ως Γιαννάκης Στάικος. Ο Στουρνάρης , ο Λιακατάς από τον Ασπροπόταμο, ο Αραπογιάννης από το Καρπενήσι καθώς και ο Κωσταντής Γιολδάσης (Σερέτης), ο Μπράσκας από το Καρπενήσι, ο Αθανάσιος και ο Γεώργιος Σαχίνης από το Βραχώρι, ο Γεώργιος Καραϊσκάκης από το Βάλτο (άλλη μαρτυρία ότι ο Αετός της Ρούμελης ήταν από το Βάλτο και όχι από την Καρδίτσα), ο Δράκος, ο  Μάρκο Μπότσαρης από το Σούλι, κτλ. Υπάρχουν στον κατάλογο πολλές παραλήψεις. Δεν αναφέρεται ο Αποκουρίτης  στρατηγός Κώστας Σιαδήμας που έπεσε μαχόμενος στην πεδιάδα Μεσολογγίου επί κεφαλής σώματος (αναφέρει ο Πριονάς 50 άνδρες)  κατά την έξοδο, καθώς και άλλοι  γνωστοί εξοδίτες. Εντύπωση προκαλεί η μη αναφορά του Ανδρούτσου, του Ρατζηκώστα, του Καψάλη κτλ, καθώς και του Διάκου και του Παπαφλέσσα, ενώ αναφέρονται άλλοι ιερείς. Ο υπογράφων δεν μπόρεσε να εντοπίσει στις πηγές του, το νέο κατάλογο μετά τη σύσταση της Επιτροπής. Ελπίζω να είναι πλήρες και κάποιος άλλος να το πράξει.

Αθαν. Λ. Γιαννακόπουλος καθηγητής Α.Π.Θ.