Γράφει ο Θαν. Γιαννακόπουλος, καθηγητής Α.Π.Θ

 

Σύμφωνα με τα Αρχεία, το Εκτελεστικόν Σώμα,  προέβη  το 1824 σε διορισμό των οπλαρχηγών της Ρούμελης σε διάφορα, επίκαιρα  στρατόπεδα στη Στερεά Ελλάδα, μετά από τις πληροφορίες που είχε για ετοιμασίες των Τούρκων  για κάθοδο στην Πελοπόννησο. Είναι αξιοσημείωτο, ότι τον Καραϊσκάκη τον διόρισε «κάπου» στο στρατόπεδο Ναυπάκτου, ενώ τον αντίπαλο του Τζιόγκα στα Άγραφα. Οι αρχηγοί και οι στρατιώτες ήταν σχεδόν όλοι Ρουμελιώτες. Είναι σημαντικό να τονισθεί  ο διορισμός του Καραϊσκάκη που πριν  3-4 μήνες είχε καταδικαστεί από τον φαναριώτη «σκευωρό» Μαυροκορδάτο στο Αιτωλικό σε εξορία  και καταδιωχθεί από το Ράγκο και τους Τούρκους, στα Ευρυτανικά Βουνά, βρίσκοντας  προστασία και καταφύγιο στους φίλους και συγγενείς του Γιολδάσηδες ,στη Δομνίστα Ευρυτανίας. Από τη Δομνίστα,(ίσως από το Μαρίνο -Δομνίστας όπου υπήρχε και υπάρχει ακόμη το πατρικό του Γιαννάκη Γιολδάση, ενώ στη Δομνίστα υπήρχαν τα σπίτια του Ζαχαράκη, Νικολάκη-αδελφών του Γιαννάκη καθώς και του Γεωργούλα παιδιού του  Γιαννάκη και στα Σέλιτσα υπήρχε  και σήμερα, μετά το κάψιμο στον εμφύλιο, είναι τα ερείπια  από το «καπετανέικο» των Κωνσταντάκη, Νικολάκη, Σπύρο επίσης παιδιών του Γιαννάκη Γιολδάση)    έστειλε   στις 27 /5/1824, επιστολή προς τον Αλ. Μαυροκορδάτο,  με την οποία ζητεί συγγνώμην από τη διοίκηση δι όσα κατηγορήθηκε ότι έπραξε. Η επιστολή αυτή έχει ως παρακάτω:

«Εμένα η κακή μου τύχη και αρρώστησα οπίσω, δεν ηξεύρω κιόλας από τα κρύα τα πολλά ήταν ,ή από τόσους αφορισμούς οπού μου εκάματε, και σε παρακαλώ να με συγχωρέση η Διοίκησις και όλοι οι χριστιανοί, και να μου σταλθή και μια ευχή συγχωρητική παρά του αρχιερέως».

Στην επιστολή αυτή, δεν βρέθηκε απάντηση μέχρι σήμερα, από μέρους του δολοπλόκου Μαυροκορδάτου. Όμως υπάρχει έμμεση απάντηση. Ο Καραϊσκάκης 2-3 μήνες μετά την καταδίκη του, με τη σκευωρία του Μαυροκορδάτου, ορίστηκε  από το Εκτελεστικό, αρχηγός και άρχισε  να βοηθάει τους πολιορκημένους Μεσολογγίτες αποκόπτοντας μαζί με άλλους οπλαρχηγούς που «ξεσήκωνε»  τις εφοδιαπομπές του Κιουταχή σε πολλά σημεία στη περιοχή του Βάλτου και απέξω από το Μεσολόγγι. Δεν δίστασε  ακόμη να μπει στο Μεσολόγγι για συνεννόηση με τη φρουρά, καθώς επίσης και πρωτοστάτησε στη νυχτερινή έφοδο (νυχτομαχία) που έγινε μαζί με τον Κίτσο Τζαβέλα, τον Κώστα Γιολδάση-Σερέτη κλπ,  στο στρατόπεδο των Τούρκων που πολιορκούσαν την πόλη. Ακόμη, ενθάρρυνε τον Τζαβέλα και τον Σαδήμα να εισέλθουν με τα σώματά τους στο Μεσολόγγι και να ενισχύσουν την φρουρά. Επίσης,  ως διοικητής  του στρατόπεδου της Δερβέτσικας είχε υποσχεθεί βοήθεια στη φρουρά κατά την έξοδο της. Όμως, η Διοίκηση και οι «φίλοι» του, τον αντικατέστησαν με τον Κώστα Μπότσαρη. Ο Καραϊσκάκης απεσύρθη χωρίς να το κοινοποιήσει στο στρατόπεδο και στη φρουρά. Οι Μεσολογγίτες αν και ζητούσαν βοήθεια από την Διοίκηση, ακόμη και με απεσταλμένους, λίγες μέρες πριν την έξοδο, έφθασε γράμμα των απεσταλμένων τους στο Ναύπλιο που τους σύστηνε να κρατήσουν δώδεκα μέρες ακόμα και εν ανάγκη, να φάνε ο ένας τον άλλο,   ( Ελλήνων επιφανών  θάνατοι, Γ. Γρυντάκης σ.90). Το Μεσολόγγι έπεσε, όχι από τις ενέργειες των Τούρκων, αλλά από την επίμονη «ολιγωρία» της Διοίκησης  και από τις πολλές  αντενέργειες των «πασάδων του Ναυπλίου».

Δυστυχώς για τους εξοδίτες, ο Καραϊσκάκης  που θα τους βοηθούσε αποτελεσματικά κατά την έξοδο, απουσίαζε, και ο Κώστας Μπότσαρης, μικρός στην ανδρεία, ελάχιστα μπόρεσε να προσφέρει (Κ.Σιμόπουλος, τομ. Γ. σελ.246).Ο Καραϊσκάκης, αν και παραγκωνισμένος, βοήθησε, όσο μπορούσε. Σε ότι αφορά τους υπόλοιπους αρχηγούς υπάρχουν αναφορές στα «Ελληνικά Χρονικά» για τους αγώνες των Γιολδασαίων και του Σαφάκα και άλλων αρχηγών στα  τότε Βόρεια σύνορα της χώρας (Μαυρίλο, Οξυιά, Σαράνταινα κτλ).

*Διορισμός, αρχηγών του Αγώνα στη Ρούμελη (Ημερομηνία 26^η Ιουλίου 1824)

«αριθ.3026

Το Εκτελεστικόν Σώμα

Διατάττει

Α) Οι παρακείμενοι διορίζονται  αρχηγοί εις τα αντικείμενα στρατόπεδα οίον: ο Στρατηγός Γεώργιος Τζιόγκας εις το στρατόπεδον των Αγράφων. Ο Γιολδάσης και ο Ανδρίτζος Σαφάκας εις το του Καρπενησίου και ο μεν α να φυλάττη την πλησίον του Μαυρίλου  θέσιν ο δε β εις την της Οξυιάς. Ο Μήτσος  Κοντογιάννης και ο Δ. Σκαλτσάς εις  το του Μακρυκάμπου. Οι Τζαβελαίοι, και Σαλωνίτες και ο Δυοβουνιώτης εις το των Σαλώνων. Ο Οδυσσεύς Ανδρίτζου εις το του Ζεμενού. Ο Στρατηγός Ιω. Γκούρας εις το της Αττικής. Ο Καραγιάννης εις το του Λουτρακίου. Ο Ανδρέας Ίσκου εις το του Μακρυνόρους. Ο Ζαγκανάς με τον αξιωματικόν οπού θα διορίση  ο στρατηγός Δ. Σκαλτζάς από το σώμα του με τους 150 και ο Γιαννάκης Πηλάλας με εκείνον του Σαφάκα με τους 50 εις το της Ναυπάκτου. Ο Διονύσιος Ευμορφόπολος εις του Δερβενοχωρίου.

Β) Το Υπουργείον του Πολέμου να ενεργήση την παρούσαν διαταγήν διορίζον τον μεν στρατηγόν Γεωργ. Τζιόγκαν να στρατολογήσει 1000 στρατιώτας και αφήσας εξ αυτών τους τετρακοσίους υπό άξιον αρχηγόν εις το στρατόπεδον του Λουτρακίου  με τους επιλοίπους εξακοσίους συνεννοείται καθ όλα τα πολεμικά του επιχειρήματα  με τον Στουρνάρην, διορισθέντα να έχη υπό την οδηγίαν του  εξακοσίους στρατιώτας, με τον Σαδήμαν  ομοίως 100,τον Λιακατά 300,τον Ράγκον 400,τον Γεωργ. Βαλήν 150,τον Γιαννάκην Φραγκίσταν 150,τον Σωτήρην Κατζαμάνην 100,τον Τζαούσην,και τον Γιαννάκην Σουλτάνην 30 και να επαγρυπνή δια την ασφάλειαν εκάστης των θέσεων προσπαθών να ματαιώση τα κινήματα των εχθρών. Τον δε Γιολδάσην και Ανδρ. Σαφάκαν, ίνα  αφού ο πρώτος συνάξει 500,ο δε δεύτερος 350 και αφίση  εξ αυτών 50 εις το στρατόπεδον της Ναυπάκτου υπ άξιον αρχηγόν, έχουν υπό την οδηγίαν τους το Πεσλήν με 250, τους Λαμπρέους με 250, και τον Σπύρον Κοντογιάννην με 300 και φυλάττουν ο μεν Γιολδάσης την πλησίον του Μαυρίλου θέσιν, ο δε Σαφάκας την της Οξυιάς επαξίως του πατριωτισμού των και του ζήλου των.

Τον Μήτζον  Κοντογιάννην και Δ. Σκαλτσάν , ίνα αφού ο δεύτερος έχη υπό την οδηγίαν του 650 ειδικούς στρατιώτας  και αφήση εξ αυτών τους 150 υπ άξιον αρχηγόν εις το στρατόπεδον Ναυπάκτου, ο δε πρώτος 550,συμπαραλάβουν υπό την οδηγίαν τους και τον Δημ. Μακρήν διαταχθέντα να συνάξη 500, τον Χρήστον Μακρήν ομοίως 300, τον Γεωργ. Βαλτινόν 150 και τον Καραισκάκην 300, με τους οποίους να συνεννούνται καθ όλα τα πολεμικά επιχειρήματα. Τους Τζαβελέους να συνάξουν 400,τους Σαλωνίτας και τον Γεωργάκην Δυοβουνιώτην 500 και να επαγρυπνούν συμφώνως εις  το στρατόπεδον των Σαλώνων.  Δια να αναχαιτήσουν τα κινήματα των εχθρών. Τον Οδυσέα Ανδρίτζου  να έχη υπό την οδηγίαν του χιλίους και να προσέχη αξίως τας ευχάς της Πατρίδος, εις το στρατόπεδον  Ζεμπενιού. Τον  στρατηγόν  Ιω. Γκούραν να έχη υπ αυτόν 600 συνεννοουμένους με τον γενναιότατον  Κατσικογιάννην διορισθέντα και ούτος να έχη 350.

Τον Καραγιάννην να συνάξη 200 ειδικούς του συμπεριλαμβάνων τον αξιωματικόν οπού θα εκλέξη ο Τζιόγκας  με 400 από το σώμα του και τον Αλεξάκην με 100. Τον στρατηγόν Ανδρ.Ισκου  να  έχη υπό την οδηγίαν του 400 ομού και τους Μπουκοβαλέους  με 100. Τον Τζαγκανάν να στρατολογήσει 150 ειδικούς του και συνεννοούμενος με όλα τα πολεμικά του επιχειρήματα με τον αρχηγόν τον οποίον θα διορίση ο Δημ. Σκαλτσάς με 150 από το σώμα του με εκείνον οπού θα εκλέξη ο Σαφάκας με 50 από εικείνον του και με τον Γιαννάκην Πιλάλαν με 50. Τον Διονύσιον Ευμορφόπουλον να έχη υπό την οδηγίαν του 500 Δερβενοχωρίτας συμπεριλαμβάνων και Κορινθίους 350  Αργείους 150, Κουλουριώτες 100, Αιγηνίτες 150 και τους από την Διοίκησιν σταλλέντας 150 και να επαγρυπνή εις το χρέος τούτο με τον εγνωσμένον του πατριωτισμόν  προσπαθών δια την καταστροφήν των εχθρών.

Εν Ναυπλίω τη 26^η Ιουλίου 1824

                                                                         Ο Πρόεδρος

                (Τ.Σ.) Γεώργιος Κουντουριώτης

Παναγ. Μπότασης, Ιωαν.Κωλέτης, Αναγνώστης Πυλιτάκης,  Πανούτσος Νοταράς

Ο Γεν. Γραμματεύς

Π. Γ. Ρόδιος»

* «Αρχείον Στρατηγού Γεωργίου Καραισκάκη, σελ.77-79», υπό Γεωρ. Χαρίτου, Αθήναι 2009.