Ηπόλη Στράτος στην αρχαιότητα ήταν Πρωτεύουσα των αρχαίων Ακαρνάνων. Τα ερείπιά της σώζονται κοντά στη δυτική όχθη του Αχελώου, στο σημείο όπου το ποτάμι φτάνει στην πεδιάδα του Αγρινίου. Η περιοχή είχε κατοικηθεί από την υστεροελλαδική εποχή. Η πόλη όμως της Στράτου άρχισε να αποκτά σημασία από τον Ε΄ π.Χ. αιώνα. Το 429 π.Χ. και το 391 π.Χ. την πολιόρκησαν χωρίς επιτυχία οι Σπαρτιάτες. Ο Σπαρτιάτης Ευρύλοχος πέρασε το 426 π.Χ. κάτω από τα τείχη της χωρίς να τολμήσει να την προσβάλει. Ογδόντα περίπου χρόνια αργότερα την κατέλαβε ο Βασιλιάς της Μακεδονίας Κάσσανδρος και το 263 π.Χ. οι Αιτωλοί. Το 188 π.Χ. την κυρίεψαν οι Ρωμαίοι. Η παρακμή της άρχισε μετά την ίδρυση της Νικόπολης.Στην περιοχή σώζονται εντυπωσιακά ερείπια, ανάμεσα στα οποία και ο ναός του Στρατίου Διός (φωτογραφία). Ο ναός αυτός χτίστηκε τον Δ΄ π.Χ. αιώνα και είναι λίγο μεγαλύτερος από τον αθηναϊκό ναό του Ήφαιστου («Θησείο»). Η ακρόπολη στεφανώνει το βορειότερο ύψωμα του προβόλου των τειχών, έσχατο οχυρό μάλλον παρά το ιερό κέντρο της πόλεως
Ο επισκέπτης σήμερα μπορεί να περιηγηθεί τον αρχαιολογικό χώρο και να θαυμάσει το μεγάλο αρχαίο θέατρο της Στράτου (φωτογραφία) χωρητικότητας 6000 θεατών. Επίσης σώζονται τα ερείπια της Αγοράς και πολλών δημοσίων και ιδιωτικών κτηρίων. Σε παρακείμενο λόφο υπάρχει ο ναός του Στρατίου Διός. Τα τείχη της Στράτου έχουν κυκλικό σχήμα και σώζονται πύργοι και πύλες των κλασικών χρόνων που διατηρούνται άριστα.
Αναπαράσταση της προσόψεως του αρχαίου Ναού
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ:
Ο αρχαιολογικός χώρος απέχει από την εθνική οδό περίπου 300 μέτρα, η σήμανση είναι ελλιπής. Οι καθημερινοί επισκέπτες της Στράτου μετριούνται στα δάκτυλα του ενός χεριού και αυτοί μόνον το καλοκαίρι. Όλος ο χώρος είναι αφύλακτος και φαίνεται εγκαταλελειμμένος. Ο επισκέπτης του χώρου εύκολα θα παρατηρήσει ότι υπάρχουν διάσπαρτα πάρα πολλά όστρακα που μπορεί ο καθένας να «συλλέξει». Η πρόσβαση στο ναό του Στρατίου Διός δεν είναι καθόλου εύκολη. Για τον φωτισμό που θα αναδείκνυε τον χώρο ούτε συζήτηση. Η κατάσταση που επικρατεί είναι αποκαρδιωτική.
Πριν αρκετά χρόνια ο Ροταριανός Όμιλος Αγρινίου με πρωτοβουλία των τότε μελών του Τάκη Μελισσινού και Μάκη Πολίτη είχε φιλοδοξήσει να συμβάλλει στην αναστύλωση του αρχαίου ναού του Στρατίου Διός. Επ ευκαιρία μάλιστα της διοργάνωσης τότε στο Αγρίνιο του Πανελληνίου Συνεδρίου των Ροταριανών Ομίλων είχε εξαγγελθεί η δημιουργία Ροταριανού Ιδρύματος, που θα ήταν ο φορέας του έργου. Δυστυχώς η προσπάθεια έμεινε μόνο στα χαρτιά και η αναστύλωση του ναού, του οποίου λέγεται ότι υπάρχουν όλα τα αρχιτεκτονικά μέλη, ματαιώθηκε.